Реферат про коркыт ата скачать

?ор?ыт Ата ?мір баяны.

Осы пікірді шы?ыс тарихын зерттеуші ?біл?азы да баса айт?ан. ?р т?рлі а?ыз-??гілелерде ?ор?ытты? ту?ан жыл мен жасы ж?нінде ?р т?рлі пікір айтылады. Кейбір деректер ?ор?ытты 95 жыл жаса?ан десе, кейбірінде — 195-ке, тіпті 400-ге келген деген болжам бар. Ал “Деде ?ор?ыт кітабында” ?ор?ытты? ?мір с?рген уа?ытын М?хаммед пай?амбарды? заманына жа?ындатады. “Расул ?алей ?и у?с-салам заманына жа?ын Баят бойында ?ор?ыт Ата дейтін бір ер т?рыпты”,— дейді ол кітапта. ?аза?ты? а?ыз-ертегілерінде ?ор?ытты? ту?ан к?нін ?те ?ор?ынышты етіп к?рсетеді. Ол к?ні алай-т?лей боран со?ады, н?серлі жауын ??яды, к?н т?тыл?андай, айналаны ?ара т?нек басып, ?ш к?нге дейін к?нні? к?зі ашылмайды. ?аратауды ?апта?ан ?алы? б?лттан к?н к?ркіреп, ж?ртты? ??тын ?ашырып, з?ресін ?шырады. Халы? а?ыздары мен жазба деректерге ж?не ?зіні? ?ылыми е?бектеріне с?йенген ?аза?ты?академик ?алымы ?.Х.Мар??ланны? м?лімдеуінде ?ор?ытты? шешесі н?рестені то?ыз к?н ?дайы ?атты тол?атып, ерекше бір ?аламат ?ор?ынышты жа?дайда ?мірге ?келгенін айтады.

Сырдарияны? жа?асы мен ?аратауды? айналасын ?ара т?ман б?лт басып, к?н т?тылады. Сонды?тан ?ор?ыт ту?ан б?л ?рейлі ?ара т?нек к?нді халы? “?араспан” деп атал?ан. С?рапыл д?лейден, ?ара т?нектен ?оры??ан халы? жа?а ту?ан бала?а “?ор?ыт” деп ат ?ой?ан. Ма?ынасы “?ор?ыт, ?ор?ытты” деген ??ым береді. Махмуд ?аш?ариды? айтуынша, халы? ?ле?дерінде, “О?ызнама” жырында ?ор?ытты? ту?аны ерекше сипатталады. М?ны академик ?. Х.Мар??лан да ?уаттайды. Сырдария?а жа?ын ?аратау т??ірегінде ?мірге келген ?ор?ыт ту?анда с?йлеп туыпты.

Ол тауды ?арашы? (?аратау) немесе “?араспан” деп атал?ан. ?ор?ытты? на?ыл с?здері. Баят бойында ?ор?ыт Ата дейтін бір ер т?рыпты. Ол кісі о?ыз ішіндегі е? білгіші екен. ?айыптан айт?ан болжамдарны? б?рі т?п-тура келіп отыр?ан ?улиені? к??іліне т??ірім н?р ??й?ан ?ой. Ол алдымен о?ыз ?ауымыны? м?шкіл халін айт?ан.

Нендей іс болса да, ?бден таныспайынша, к?з жеткізбейінше кіріспейтін ?ор?ыт Атаны? с?зін халы? а?ыр со?ына дейін ?йып ты?да?ан. ?ор?ыт Ата с?йлейді: Алла, Алла дейінше, іс т?зелмес, Т??ірі бермейінше, ер байымас, ?зелде жазылмаса, ??л басына ?аза келмес, ажал уа?ыты жетпейінше, ешкім де ?лмес. ?лген адам тірілмес, шы??ан жан кері келмес. Ер жігітке ?ара ??рым мал бітсе, жияр, к?бейтер, талап етер, біра? несібесінен арты?ын жемес. Г?рілдей-ш?быра сулар тасыса, те?із толмас. Т?каппарлы?ты Т??ірі с?ймес. К??ілі пасы? ерде д?улет болмас. Жат баланы ?анша са?таса? да ?л болмас, ол ішіп-жер, киер де кетер, біра? к?рдім демес.

К?л - т?бе болмас, к?йеу бала- ?л б олмас. ?ара есек - басына ж?ген кигізсе? де т?лпар болмас. К??ге ?ам?атон жапса? да ханым болмас. Жа пала?-жапала? ?ар жауса, жаз?а ?алмас. Ескі ?амыс - біз болмас. Ежелгі д?шпан - дос болмас. Мінген аты? ?иналмайынша, жол алынбас. . Зерттеушілер ?лімнен ?аш?ан ?ор?ыт Ата философиясын ?йгілі шумер эпосы “Гильгамеш туралы жырда?ы” Гильгамеш ?рекетімен салыстырады.

М.?уезов ?ор?ыт а?ызын адамзат?а от ?рлап ?келіп сыйла?ан Прометей туралы грек а?ызы мен те?естіреді. Тарихи деректер мен ?ылыми пайымдауларды т?йіндей келе, ?ор?ыт Атаны исламды ?лі толы? ?абылдама?ан т?ркі тайпаларыны? м?дени р?мізі деп ?арастыру?а болады. А?ыз ??гімелерде ?ор?ыт Ата ?зіні? желмаясына мініп, халы??а м??гілік ба?ыт ?келетін жер?йы?ты іздеген данаг?й ойшыл. Зерттеуші Е.Т?рсыновты? т?сіндіруі бойынша, б?л жердегі желмая ?обызды? р?міздік бейнесі болып табылады. ?йткені ол м??гілік ?мірді ?обызды? сарынынан табады. Е? а?ырында ?обыз к?йімен к?з ж?мып, артында?ы ?рпа?тарына ?лмес к?йлерін ?алдырады. ?ор?ыт Ата жырларыны? философиялы? м?н-ма?ынасыны? алтын ді?гегі – ?лемді, таби?ат за?дарын к?ркемдік таным т?р?ысынан игеру. Оны? ?мір с?йгіштік д?ниетанымы к?нделікті к?йкі тірлікті? ше?берінен шы?а білу ж?не адамзат ?шін ?рбір тіршілік с?тіні? ??нды екенін ескерту, ?айталанбас уа?ытты ?адірлеуге ша?ыру, сол ар?ылы ?мірді м??гілік ету идеясы ?ор?ыт философиясыны? іргетасын ??райды. Жары? орта мектебі. 2011-2012 о?у жылы.

?ор?ыт Ата[1] – т?ркі халы?тарына орта? ?лы ойшыл, жырау, ?обызшы. ?ор?ыт Ата ?мірде ізі, артында ?деби-музыка м?расы ?ал?ан тарихи т?л?а ретінде белгілі. ?ор?ыт Атаны? ?мір с?рген . жал?асы.